GIẢI ẢO: Fed là ngân hàng tư nhân ?

Đang nổi lên chuyện Trump canh me đòi sa thải Jerome Powell (chủ tịch Fed), thấy trên mạng lại lan truyền chuyện Fed là NGÂN HÀNG TƯ NHÂN, thao túng nước Mỹ và thế giới.

Trời ơi, Fed là Ngân hàng Trung Ương (central bank) của nước Mỹ mà.

Vì cấu trúc của nó đặc biệt, có sự tham gia của các ngân hàng tư nhân, nên mới có chuyện thuyết âm mưu và tin đồn.

Fed gồm 12 ngân hàng khu vực, các ngân hàng này được góp vốn bởi các ngân hàng tư nhân trong vùng. Đây là lý do mà nhiều người nghĩ rằng Fed là tư nhân.

Tuy nhiên, các ngân hàng tư nhân góp vốn tùy theo vốn của nó (3%, nếu cần thì phải thêm 3% nữa).

Và các cổ phẩn này là ĐẶC BIỆT: không có quyền kiểm soát, không chuyển giao sang nhượng, nhận cổ tức cố định tối đa 6%.

Quyết định của Fed là đến từ Board of Governors và FOMC.

Board of Governors gồm 7 thành viên, là một cơ quan Chính quyền liên bang (a federal agency, kiểu FBI). Các thành viên này được Tổng thống bổ nhiệm và Thượng viện phê chuẩn, nhiệm kỳ 14 năm.

FOMC gồm 12 thành viên, 7 thành viên là đến từ Board of Governors, 5 còn lại đến từ chủ tịch của 12 ngân hàng vùng (luân phiên).

Chủ tịch của Fed vùng được bầu từ 9 thành viên trong Board of Directors, trong đó 3 người được chỉ định bởi Fed’s Board of Governors, rồi phải được BoG phê chuẩn.

Túm cái quần lại là gì ?

Là Fed có yếu tố tư nhân (góp vốn, tham gia board ở ngân hàng khu vực), nhưng quyết định là ở Board of Governors và FOMC. FEd nó là ngân hàng trung ương, phục vụ lợi ích quốc gia và công chúng (public).
—

Tổng thống Mỹ có thể và không thể làm gì với Fed ?
—
Lịch sử đối đầu của Tổng thống Donald Trump với Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Fed) đã làm dấy lên những lo ngại về việc liệu ông có tìm cách hạn chế tính độc lập của ngân hàng trung ương này hay không.

Trong nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của mình, Trump đã đặt câu hỏi về các quyết định của Fed, kêu gọi ngân hàng trung ương giảm lãi suất - gợi lại điệp khúc từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông tại Nhà Trắng. Vào ngày 17 tháng 4, ông nói rằng "việc chấm dứt nhiệm kỳ của Chủ tịch Fed Jerome Powell không thể đến quá nhanh."

Trump trước đây đã nói rằng ông sẽ cho phép Powell, người mà ông đã thảo luận về việc sa thải vào năm 2018, hoàn thành nhiệm kỳ của mình nhưng sẽ không bổ nhiệm lại ông làm người đứng đầu ngân hàng trung ương. Powell đã nói rằng ông sẽ không từ chức nếu Trump yêu cầu.

Tổng thống có thể và không thể làm gì đối với Fed

Bổ nhiệm các quan chức Fed

Quyền lực trực tiếp nhất của Tổng thống đối với Fed là thông qua việc chỉ định người để lấp đầy các vị trí trống trong Hội đồng Thống đốc và bổ nhiệm họ vào các vị trí chủ chốt, bao gồm cả chủ tịch. Các thống đốc có nhiệm kỳ 14 năm và các chủ tịch Fed có nhiệm kỳ 4 năm. Tất cả đều tham gia Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC), nhóm hoạch định chính sách thiết lập lãi suất.

Powell kế nhiệm Janet Yellen, người từng là Bộ trưởng Tài chính dưới thời Tổng thống Joe Biden, vào năm 2018. Khi bổ nhiệm ông, Trump đã phá vỡ tiền lệ lịch sử gần đây, trong đó các tổng thống mới bổ nhiệm lại chủ tịch do người tiền nhiệm của họ chọn. Biden đã bổ nhiệm lại Powell vào năm 2021.

Nhiệm kỳ chủ tịch của Powell hết hạn vào năm 2026 và Trump sẽ có cơ hội chỉ định một người đứng đầu Fed mới. Nhiệm kỳ 14 năm của Powell với tư cách là thống đốc kết thúc vào năm 2028, điều này sẽ mang đến cho Trump một trong hai cơ hội đã lên lịch để chỉ định người vào hội đồng Fed. Cơ hội còn lại của Trump sẽ đến vào tháng 1 năm 2026, khi nhiệm kỳ của Thống đốc Fed Adriana Kugler hết hạn.

Nhưng hai vị trí đó chỉ chiếm một phần nhỏ trong số 19 nhà hoạch định chính sách của Fed — tất cả các thống đốc Fed và các chủ tịch của 12 ngân hàng Dự trữ Liên bang khu vực. Các chủ tịch khu vực không do tổng thống lựa chọn mà do các giám đốc của các ngân hàng riêng lẻ lựa chọn, phải được Hội đồng Thống đốc Fed phê duyệt.

Tuy nhiên, Trump đã có cơ hội đề cử một phó chủ tịch mới phụ trách giám sát — một vai trò quan trọng trong quy định ngân hàng. Vào ngày 16 tháng 3, ông tuyên bố Thống đốc Fed Michelle Bowman là người được ông chọn cho vai trò này. Vị trí này trở nên trống sau khi Thống đốc Fed Michael Barr từ chức, một phần vì những đồn đoán rằng Trump sẽ tìm cách loại ông khỏi vị trí này.

Việc tổng thống bổ nhiệm vào các vị trí thống đốc Fed, chủ tịch và phó chủ tịch phải được Thượng viện phê chuẩn, một quy trình đóng vai trò kiểm soát các lựa chọn. Đảng Cộng hòa của Trump đã giành quyền kiểm soát Thượng viện trong cuộc bầu cử ngày 5 tháng 11, nhưng đảng này cũng nắm giữ đa số trong cơ quan này trong nhiệm kỳ tổng thống trước đây của ông từ năm 2017 đến năm 2021, khi sự phản đối từ các nhà lập pháp đã định đoạt số phận của một số lựa chọn Fed của ông.

Loại bỏ Chủ tịch Fed

Cách trực tiếp nhất để gửi thông điệp đến Fed là loại bỏ chủ tịch của nó, như Trump đã thảo luận vào năm 2018 khi ông tức giận với Powell vì một loạt đợt tăng lãi suất. Trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg Businessweek được thực hiện vào ngày 25 tháng 6, Trump nói rằng nếu ông tái đắc cử, ông sẽ để Powell hoàn thành nhiệm kỳ của mình, đồng thời nói thêm "đặc biệt nếu tôi nghĩ rằng ông ấy đang làm đúng." Các học giả luật cho rằng tổng thống không thể dễ dàng sa thải chủ tịch Fed.

Mục 10 của Đạo luật Dự trữ Liên bang nói rằng các thành viên của Hội đồng Thống đốc, trong đó có chủ tịch, có thể bị "tổng thống loại bỏ vì lý do chính đáng." Các học giả luật thường hiểu "lý do chính đáng" có nghĩa là hành vi sai trái nghiêm trọng hoặc lạm dụng quyền lực.

Peter Conti-Brown, một giáo sư và nhà sử học về Fed tại Trường Wharton thuộc Đại học Pennsylvania, cho biết việc liệu một tổng thống có thể loại bỏ chủ tịch hay không là mơ hồ hơn vì luật không quy định rõ ràng bảo vệ "vì lý do chính đáng" cho vai trò này. Bất kể, vì các biện pháp bảo vệ "vì lý do chính đáng" cho các thống đốc, việc tước bỏ chức danh chủ tịch Fed của một người có thể có nghĩa là người đó có thể vẫn ở trong hội đồng. Nó cũng có thể không loại bỏ một cá nhân như vậy khỏi một vị trí quyền lực khác: người đứng đầu FOMC ấn định lãi suất. Các thành viên của nó, chứ không phải tổng thống, chọn ai lãnh đạo nó.

Các chiến dịch gây áp lực

Các tổng thống thuộc cả hai đảng đã cố gắng gây ảnh hưởng đến Fed bằng cách gây áp lực cả công khai và riêng tư. Trong lịch sử, các tổng thống đã bày tỏ những lời phàn nàn trực tiếp, thậm chí có thể có một số hành vi hăm dọa về thể chất — Lyndon Johnson đã triệu tập Chủ tịch Fed William McChesney Martin Jr. đến trang trại của ông ở Texas vào năm 1965 để mắng nhiếc ông vì đã tăng chi phí vay. Tổng thống Richard Nixon vào những năm 1970 đã nổi tiếng gây áp lực lên Chủ tịch Fed Arthur Burns vào thời điểm đó, điều mà một số nhà kinh tế tin rằng đã khiến ngân hàng trung ương không thực hiện các bước mạnh mẽ để kiềm chế lạm phát vào thời điểm đó. Trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của mình, Trump đã công khai chỉ trích Fed và Powell khi ông không đồng ý với các quyết định về lãi suất của họ.

Trong chiến dịch tái tranh cử năm 2024, Trump gợi ý rằng ông sẽ tìm cách gây ảnh hưởng đến cách Fed thiết lập chính sách. "Tôi cảm thấy tổng thống ít nhất nên có tiếng nói ở đó, vâng. Tôi cảm thấy điều đó rất mạnh mẽ," ông nói trong một cuộc họp báo ngày 8 tháng 8 tại câu lạc bộ Mar-a-Lago của mình ở Palm Beach. "Tôi nghĩ rằng, trong trường hợp của tôi, tôi đã kiếm được rất nhiều tiền. Tôi đã rất thành công," Trump nói thêm. "Và tôi nghĩ rằng tôi có bản năng tốt hơn, trong nhiều trường hợp, những người sẽ ở trong Cục Dự trữ Liên bang hoặc chủ tịch." Chỉ trích việc hoạch định chính sách của Fed, ông nói rằng ngân hàng trung ương đã "có phần sai lầm rất nhiều" và rằng Powell đã "hơi quá sớm và hơi quá muộn" trong các quyết định chính sách.

Trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 10 với Tổng biên tập John Micklethwait của Bloomberg News, Trump nói rằng ông không nghĩ rằng tổng thống nên có thể ra lệnh cho các hành động của Fed nhưng có quyền bình luận về hướng đi của lãi suất.

Trong tuần đầu tiên của nhiệm kỳ thứ hai, Trump nói rằng ông hiểu lãi suất "tốt hơn nhiều" so với các nhà lãnh đạo của Fed và ông hy vọng họ sẽ lắng nghe quan điểm của mình. Ông nói rằng nếu ông không đồng ý với họ, "Tôi sẽ cho mọi người biết."

Ông đã làm như vậy sau khi Fed quyết định giữ nguyên lãi suất, đầu tiên vào cuối tháng Giêng và sau đó vào giữa tháng Ba. Sau quyết định tháng Ba, được đưa ra trong bối cảnh ngày càng có nhiều lo ngại rằng kế hoạch áp thuế đối với hàng nhập khẩu của Hoa Kỳ của Trump sẽ làm tăng lạm phát, ông đã đăng trên nền tảng truyền thông xã hội Truth Social của mình, "Fed sẽ TỐT HƠN NHIỀU nếu GIẢM LÃI SUẤT." Vào tháng Giêng, ông nói rằng ngân hàng trung ương đã "không ngăn chặn được vấn đề mà họ đã tạo ra với lạm phát."

Đồng thời, ông nói vào tháng Giêng rằng Fed đã làm "một công việc tồi tệ" về quy định ngân hàng và tiếp theo là một sắc lệnh hành pháp vào ngày 18 tháng 2 yêu cầu Hội đồng Thống đốc của ngân hàng phải trình Nhà Trắng xem xét bất kỳ thay đổi quy tắc nào liên quan đến giám sát các tổ chức tài chính. Đây là một phần của một nỗ lực rộng lớn hơn nhằm tìm kiếm sự giám sát lớn hơn của tổng thống đối với các cơ quan liên bang độc lập, mặc dù có một sự miễn trừ cụ thể đối với các hoạt động chính sách tiền tệ của Fed.

Chính quyền Biden phần lớn đã hạn chế phát biểu công khai về chính sách của ngân hàng trung ương. Về phần mình, các thành viên Đảng Dân chủ trong Quốc hội đã lên tiếng trực tiếp hơn. Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren của Massachusetts, chẳng hạn, đã công khai kêu gọi ngân hàng trung ương giảm lãi suất trước khi họ làm như vậy vào tháng Chín.

Powell đã nhiều lần nhấn mạnh rằng Fed hướng đến việc không chính trị và chỉ xem xét điều gì tốt nhất cho nền kinh tế khi họ thiết lập chính sách. Khi được hỏi tại một sự kiện vào tháng 5 năm 2024 về tính độc lập của Fed liên quan đến nhánh hành pháp, Powell nói "chắc chắn." Ông cũng nói rằng các nhà lập pháp ở cả hai bên ủng hộ tính độc lập của ngân hàng trung ương.

Nhưng Fed được hiểu rộng rãi là hoạt động trong một bối cảnh chính trị. Các nhà lãnh đạo của Fed làm việc chặt chẽ với Bộ Tài chính và dành thời gian kết nối với các nhà lập pháp trên Đồi Capitol. Các quyết định của Fed phải tính đến tác động kinh tế của các quyết định của cả tổng thống và Quốc hội, chẳng hạn như cắt giảm thuế hoặc kế hoạch chi tiêu lớn.

Conti-Brown, nhà sử học về Fed, cho biết các quyết định quy định tài chính của ngân hàng trung ương đôi khi có thể tính đến phản hồi từ các phe phái chính trị khác nhau. "Cục Dự trữ Liên bang là một tổ chức chính trị sâu sắc," Conti-Brown nói. Nhưng "chính trị và đảng phái là hoàn toàn khác nhau."

Tại sao các ngân hàng trung ương muốn độc lập

Nói chung, các chính trị gia thích lãi suất thấp hơn vì việc làm cho tiền rẻ hơn giúp mọi người mua nhiều thứ hơn ngay bây giờ, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Đối với những người ủng hộ các ngân hàng trung ương hiện đại, sự độc lập khỏi áp lực chính trị là điều cho phép các ngân hàng thực hiện các bước cần thiết nhưng đôi khi không được ưa chuộng, chẳng hạn như tăng lãi suất để chống lại lạm phát.

Lập luận cho sự độc lập là nền kinh tế sẽ được hưởng lợi nhiều hơn về lâu dài nếu các nhà đầu tư và người tiêu dùng tin rằng ngân hàng trung ương sẽ làm bất cứ điều gì cần thiết mà không sợ hậu quả chính trị.

Vào tháng 5 năm 2024, Hội đồng Cố vấn Kinh tế của Nhà Trắng đã công bố một bài đăng trên blog nhấn mạnh sự "ủng hộ kiên định" của chính quyền Biden đối với sự độc lập của ngân hàng trung ương, trích dẫn nghiên cứu và lịch sử để đưa ra trường hợp rằng các ngân hàng có thể kiểm soát lạm phát tốt hơn nếu họ có loại uy tín công chúng mà sự độc lập mang lại.
—
Cảm ơn các bạn đã dành thời gian đọc đến đây.

Còn khoảng 1 tuần nữa là hết deadline giảm 20% của Prime Pro Max, các bạn nào chưa đăng ký thì tận dụng nghen. Cũng mong các bạn share thông tin đến bạn bè, đồng nghiệp, người quen giúp:
https://prime.changngocgia.com/c/thongbao/prime-pro-max

Chàng-Ngốc-Già